Duyu bütünleme bozuklukları hangi tanılarla beraber görülür?
Duyu bütünleme bozukluğu tek başına bir tanı değildir. Duyu bütünleme bozukluğu, otizm spektrum bozukluğu, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu, öğrenme güçlüğü, serebral palsi, down sendromu, genetik ve kromozal bozukluklar, gelişim geriliğine sahip tanı gruplarında görülebilir.
Çocuklarda parmak ucu yürüme durumu?
Duyusal nedenler: Taktil (dokunma) duyu hassasiyeti, proprioseptif duyu arayışı, vestibuler kaçışı olan çocuklar parmak ucu yürüyebilir. Nörolojik problemler: Beyindeki hasardan kaynaklı oluşan bacak arkasındaki kasların tonus artışı parmak ucu yürümeye sebep olabilir. Kas hastalıkları: Kaslarda meydana gelen yıkım sonrası vücut kompansasyon mekanizması ile parmak ucu yürüme eğilimi olabilir. Ortopedik problemler: Achille tendon gerginliği, baldır kaslarının (triceps surae) kısalığı ve gerginliği parmak ucu yürümeye sebebiyet verebilir.
Parmak ucu yürümede ne zaman bir uzmandan destek almak gereklidir?
Tipik gelişen bebeklerde parmak ucu yürüme belli bir dönem görülebilir. Bunun sebebi yürümeyi ilk deneyimledikleri anda taban topuk algısının yeterince gelişmemiş olmasıdır. Fakat bebek bağımsız yürümeye başladığı andan itibaren gün içerisinde %70 ve üzeri sıklıkla parmak ucu yürümeyi tercih ediyorsa ilgili uzman hekim ve pediatrik fizyoterapistten değerlendirme ve destek almalıdır.
Emeklemenin duyusal gelişime etkisi nedir?
Bedenin arka planının farkındalığını geliştirerek bedensel kontrolü ve bütünsel beden farkındalığını geliştirir. Başın pozisyonundan dolayı vestibuler algıyı geliştirir. Görsel uzamsal ve şekil zemin farkındalığını geliştirerek görsel algının gelişmesini sağlar. Emekleme sırasında yapılan ardışık hareketler, karşılıklı beyin bölgelerinin birbiri ile bağlantılar kurmasını bedensel koordinasyonu geliştirir. Bebeğin/çocuğun elleriyle ve bacaklarıyla yerdeki farklı dokularla temas etmesini böylece dokunsal duyusal algısının gelişmesini sağlar. Emekleme sırasında yürümeye kıyasla çok daha fazla eklem ve kasa uyaran gittiği için artmış proprioseptif uyaran sayesinde beden farkındalığı gelişir.
Çocuğum sakinleşmekte çok zorluk yaşıyor bunun için evde neler yapabilirim?
Çocuğunuzla birlikte yapacağınız yavaş esneme hareketleri, derin nefes alma çalışmaları başlangıç için uygundur. Birlikte yapacağınız aktivitelere sakinleştirici bir müzik ekleyebilirsiniz. Çocuğun taşıyabileceği ölçüde içine eşya doldurulmuş ağırlıklı çantalar kullanabilirsiniz. Ortamdaki ışıkların parlaklığını azaltabilir, ılık sıvılar tüketmesini sağlayabilir, ılık bir duş sonrası bebek yağı ya da hindistan cevizi yağı gibi bitkisel yağlarla hafif dokunuşlu masajlar yapabilirsiniz. Sakız ve sert sağlıklı şekerler de çocuğunuza iyi gelebilir.
Çocuğumdaki yineleyici hareketler nasıl azalır?
Öncelikle görmezden gelinmeli bir müddet takip edilmelidir. Bu davranışın nedenini araştırmak gerekir. Çocuk bu davranışı neden yapıyor, ne sıklıkla yapıyor… Yapılan araştırmalarda bu davranışların nedeni rahatlamak, çocuğun sözel olarak ifade edemediği kelimeleri bu davranışlar yoluyla dikkat çekmek olarak tespit edilmiştir. Bu gibi durumlarda aşırı ilgi göstermek yerine çocuğun ilgisi farklı yöne çekilmelidir.
3 yaşına kadar göz kontağı kuruyor, birkaç kelime söylüyordu. Artık bunları yapamıyor nedeni nedir?
Bunun nedeni regresif (gerileme) otizmdir. Regresif otizmde çocuğun gelişimi üç yaşa kadar normalmiş gibi seyrederken aniden sosyal iletişim becerilerini yitirdiği gözlenir. Artık göz kontağı kurmak istemez, söylediği kelimeleri söylemez, çevreye karşı olan ilgisi azalır, kendi kabuğuna çekilir. Bu durumda bir uzmana başvurmanızı tavsiye ederim.
Grup eğitimi nedir?
Bilişsel gelişimi birbirleri ile uyumlu çocukların katılımı ile gerçekleştirilen eğitimdir. Çocuğun bireysel eğitimde kazandığı davranışları genellemesini, arkadaşları ile iletişim kurmasını, sosyal becerilerinin gelişimini, sıra bekleme davranışının edinimini, paylaşmayı ve en önemlisi eğlenmeyi hedefler.
Çocuğumun özel eğitime ihtiyacının olduğunu düşündüğümde ne yapmalıyım?
Aileler çocukları için özel eğitim almalarını düşündüklerinde ilk olarak yetkili bir sağlık kuruluşundan çocuk psikiyatri bölümüne başvurarak yapılacak tıbbı tanılama sonucunda rapor almaları gerekmektedir. Burada yapılan tanılama sonucunda çocuğun özel eğitime ihtiyacının olduğuna karar verildiğinde ailelerin yaşadıkları ilçenin rehberlik ve araştırma merkezlerine başvurarak destek eğitim raporu alarak özel eğitim veren bir kurumdan gerekli eğitimi alabilirler. Gelişiminden şüphe edilen çocuğun eğitime başlaması için tam bir tanıya ve hastane ve ram raporuna ihtiyacı yoktur. Tanı ya da rapor olmasa dahi gelişimde bir aksama varsa eğitim alabilir.
Çocuğumda gelişimsel bir problem olduğunu nasıl anlayabilirim?
Çocuklarının yaşıtlarından belirgin şekilde farklılık veya gerilik olduğunu görüyorlarsa örneğin, yaşıtlarından çok daha küçük çocuklar gibi davranıyorsa, iletişim becerileri akranları ile aynı seviyede değilse, bilişsel becerilerde yaşından geride ise, içine kapanık ve dış dünya ile ilgisi yok gibi görünüyorsa, yaşıtları okuma yazmayı öğrendiği halde kendi çocuklarının halen öğrenemediği gibi durumlarda zaman kaybetmeden ailelerin bu durumu tam olarak anlamak adına psikiyatri doktoruna başvurarak çocuğun değerlendirmeye alınması en doğu doğru yol olacaktır.
Otizmin nedenleri nedir?
Otizm ilk belirtilerini hayatın ilk 3 yılında gösteren nörogelişimsel bir bozukluktur. Otizm ile birlikte hiperaktivite bozukluğu, dikkat eksikliği, epilepsi ve duygudurum bozuklukları görülebilmektedir. Otizmin oluşmasının nedeni halen net olarak bilinememekle beraber genetik olduğu düşünülmektedir. Otizmin nedenleri hakkında yapılan araştırmalar devam etmekte olup otizmin birden çok sebebin bir araya gelmesi sonucu oluştuğu da söylenmektedir.
Otizmin belirtileri nelerdir?
Otizmin birçok belirtisi vardır bunlardan bazıları şöyledir;
Ø Adı ile seslenildiğinde tepki vermemek
Ø Etkileşimi başlatmada zorluk çekme
Ø Göz kontağı kurmamak
Ø Birlikte oyun oynamamak
Ø Yaşıtları ile uygun ilişki kurmamak
Ø Çevredeki üzüntülere veya sevinçlere tepkisiz kalmak
Ø Toplum kurallarını anlamada ve uygulamada zorluk çekmek
Ø Tekrarlayıcı ifadeler
Ø Fiziksel temastan( sarılma , öpme) kaçınm
Ø Etkinliklerde tek olmayı tercih etmek.
Çocuğuma nasıl hayır demeliyim?
Anne babalar çocuklarına kural koyacağı zaman önce kendi aralarında karar vermelidir aksi takdirde annenin evet babanın hayır demesi çocuğun ikilem arasında kalmasına sebep olacaktır. Kuralın çocuğun yaşına ve eğitim düzeyine göre uygun olması gerekmektedir. Çocuğa hayır denildiğinde ebeveynler kararlı olmalı ve sebebini çocuğun anlayacağı bir biçimde göz kontağı kurarak açıklamalıdır. Çocuğun kurallara uyması ebeveynler tarafından farkedilmeli ve ödüllendirilmelidir. Bu tutum çocukta olumlu davranışın pekişmesine neden olacaktır.
Çocuğum ne zaman konuşur?
Öncelikle her çocuğun kendine has gelişim gösterdiğini unutmamalıyız. Her çocuk kendine özgü beceri ve yeteneklere sahiptir. Bizi bekleyen bu uzun süreçte paniğe kapılmadan, çocuğu anlamaya çalışarak, yoğun eğitim ve aile desteği ile sabırla çalışmamız gerekmektedir. • Evde çocuğum ile nasıl oyunlar oynayabilirim? Çocuğunuz ile kitap okuma-inceleme etkinlikleri yapabilirsiniz. Birlikte kitaptaki resimleri inceleyebilir, yorumlayabilirsiniz. Okuduğunuz kitaptaki karakterleri canlandırabilirsiniz. Böylelikle bu drama sayesinde çocuğunuzun hayal dünyası genişleyecek, empati duygusu gelişecek, okumaya karşı ilgisi artacaktır. Çocuklar müziğe bayılır. Birlikte eğlenmek için şarkı dinleyebilir, söyleyebilir, dans edebilirsiniz. Bazı çocuk şarkılarını harekete entegre edip taklitli-müzikli oyunlar oynayabilirsiniz. Çocuğunuzu oyun yolu ile ev işlerine dahil edebilirsiniz. Birlikte çamaşır toplayabilir, katlayabilir, çorapları eşleyebilirsiniz. Bir nesne saklayıp sıcak-soğuk oyunu oynayabilirsiniz. (Bu zıt kavramlar çeşitlendirilebilir). Çocuğunuzun ince motor becerilerinin gelişimi için birlikte sanat etkinlikleri yapabilirsiniz. (Kâğıt yırtma, yapıştırma, kesme, boyama…) Renkli boncuklar ile bilezik- kolye tasarlayabilirsiniz. Oyun hamuruna şekiller verebilirsiniz. Birlikte top-balon oyunları oynayabilirsiniz. Örneğin; -Bir balon şişirilir, iki tahta kaşık alınır, karşılıklı olarak balonu düşürmeden birbirinize atabilirsiniz. (Bu oyunda sayma çalışması da yapabilirsiniz). Çocuklar su ile oynamayı da çok severler. Sulu-köpüklü oyunlar oynayabilirsiniz. Evcilik oyunu oynayarak çocuğunuzun hayal dünyasına inebilirsiniz. Mantık-muhakeme, kelime haznesinin gelişmesi için iletişim oyunları oynayabilirsiniz.
Örneğin;
- Sen bir doktorsun.
Düşün bakalım sana ne lazım?…
- Şimdi sana bir soru soracağım cevap olarak “evet-hayır” de. Kanatların var mı? Üzüm sever misin?